Blubry zez Kościana

"Kiedyś tutej... czyli blubry zez Kościana" to zbiór krótkich, zabawnych w treści i ciekawych w formie opowiadań Mariana Antoniego Bartkowiaka wydanych drukiem w 2009 r.

Opisują one życie powiatowego miasteczka w połowie XX wieku. Napisane są językiem, który jeszcze sześćdziesiąt lat temu był w Wielkopolsce powszechny, a dziś znany jest jedynie pasjonatom. Opowiadania wartko przeczytał Arkadiusz Wesołek.

(Wszystkie audiobooki można pobrać także w formie plików mp3)

Przezwiska

Niewiada zez kyndy niektóro wiara na ece miała takie dziwaczne przezwiska. Zaś na tyn przykład „GENEWA” „GLAGOT” „KENEDY”abo „JEJUŚ”, co do niszego nie pasowoły, niczego nie przypuminały tak jak na tyn przykład „CUKRÓWA”. Nik tyż się nie głowiuł nad jeich pochodzyniym. A i unych przezywanych tyż malo co łobleciało zez kyndy takie przezwiska. Sum- to rychtyk majum być i fertyk. Co innygo „PORYPANY KAJU", WARWSZAWIOK, abo JACHU...

posłuchaj i czytaj

Gra wew dołka

Na kożdy ece dzieś tak na wiosne wiara dostawała szplina na punkcie gry wew dołka. Trzebno dodać, że grajało się na bejmy. Bez poru złotych nik nie buł dopuszczuny do granio. Zaś jeszczy ważny buł sprzynt wew postaci tak zwany szajby. Przeważnie wiara miała pudołko łod wikspasty, łobciunżune wew środku śrubkami, nakryntkami abo inkszym złumym. Tako szajba miała tum wade, co chocioż feste ciasno zamkniynte pudołko to...

posłuchaj i czytaj

Wielgie sprzuntanie

Wew czwartek uradzli my zez żunum, to znaczy mojo ślubno uradziuła, a jo nie śmioł żym sie sprzeciwić, że jutro robiymy ordung wew pawlaczach i wew sklepie. "Co cie siekło? Jutro jezd piuntek i na dodatek trzynasty"- probowoł żym nieśmialo wpłynuńć na kuńcowe postanowiynie i chocioż dziepko łodsunuńć wew czasie to, co nie przeszkodzało num bez dwadzieścia siydym lot. Szak tyle lot mummy to pomiyszkanie wew bloku na...

posłuchaj i czytaj

Rekordy

Co by wiara na ece nie wystworzała, nie? ciyngiym nojdnuł się taki, co buł wew tym wystworzaniu lepciejszy łod inkszy wiary, a zez tego ryn robiuła sie musowo jakoś rywalizacja i nowy knyf do bicia rekordów, ktu wiyncy, mocni, dali, dłuży, szybci, wolni, gorzyj, lepi, akuratni, głośni, wyżyj, barzyj i co tam jeszczyk, wszyćko można buło pobić, mieć rekord, wszyćko nadawało się do rywalizowaniu. Chocioż co niektóre kunkuryncje...

posłuchaj i czytaj

W tyn czas furt inaczyj niż dzisiej

Dzisieji jak sie kumu papcie rozklejum, a sum zez napisym Made in China na podeszwie, to je wyćpi na gymyle i fertig, bo za 40 złociszy lajsnie so nastympne, co so nie bydzie robić ceregieli zez naprawum starych. Zaś downi buło inaczyj. Jak zdarły sie zelówy abo korki to sie papcie zanosiuło do szewca do podzelowania abo założynia fleków i buły jak nowe. Tak samo zygarki abo sum...

posłuchaj i czytaj

Wuja Stachu

Dzsieś pod kuniec roku szkolnygo wew trzeci klasie naszy lani, chebać buło to wew maju i pewnikiym buł to puniedziałek. Dobrze pamiyntum, bo rychtyk puniedziałki buły najgorszymi dniami wew cołkim tygodniu, bez to, co mieli my oż sześć leji, w tym dwie polywy i dwie matmy i szli my na wpół do dziewiunty, a kuńczyli kole trzeci po obiedzie. Łokropnie ciynżko buło spiłować wew puniedziałek wew lani po...

posłuchaj i czytaj

Przysłowia polskie

Przysłowia PolskieBaba z wozu , koniom lżej ….................................Kuj żelazo póki gorące …......................................O ko za oko ząb za ząb............................................Kto mieczem wojuje od miecza ginie.....................Szewc bez butów chodzi........................................ Lepiej nosić niż prosić............................................ Wszędzie dobrze ale w domu najlepiej..................Ale oblatany ,jak szczur po kanalizacji...................Bez pracy nie ma kołaczy …...................................Lepi ej z mądrym zgubić jak z głupim znaleźć........Kto rano wstaje temu...

posłuchaj i czytaj

Na ece

Nojczyńści jezd tak, co wiara, któro pomiyszkuje wew jednym fyrtlu, gdzie nik nie jezd obski, sum takie nigdzie nie nagrygolune zasady, co by wiara miała rozeznanie, ktu jakum mo pozycje, jak na boichu na meczu. U nos na ece wiara sie fest znała i kożdyn jedyn, czy to mały pungiel, czy starszy ożgol, czy gideja, czy kakaludek, kożdyn jedyn znoł swoje miejsce i nie wychylol się, co...

posłuchaj i czytaj

Olas warszawiok

Wew wakaje do Juasa przyknajuł sie banum zez Warszawy kuzyn łod ciotki Peli. Ciotka Pela, siora moi matki, jeszczyk przed wojnum uczapiuła się wew stolicy, dzie ochajtała się zez takim jednym, warszawskim cwaniokiym, co mu buło wuja Gienek. Kuzynowi Jurasa buło Aleksander. Ciotka, znaczy sie jego matka, wołała go Oleś, ale dla nos nie buł łun żodyn Oleś - koleś, ino po naszymu Olas – co dzieś...

posłuchaj i czytaj

Scyzoryk

Już od małygo gzuba miołżym pociung do łojstrych narzyńdzi. Nu, bo jak tu bez fifnygo knypa wystrugać so, sipla abo knebloszek na szpade, abo drzewnianny karabin czy pistolet. Nojczyńści to podprowadziułym matce zez szuflody, wew kuchynnym kredensie, piyrszy lepszy hajek, jaki wew pośpiechu udało mi się głabnuńć. Taki kuchynny knyp nie buł za doś przydatny do moich potrzeb, ale jak godajum „zez braku laku dobry kit”. Musowo wiync...

posłuchaj i czytaj

Zaś jak nastała moda na akwaria

Buł żym jeszczyk gzubym, jak ekłym u mojygo sumsiada wielgachne akwarium na jakie 100 abo nawet wiyncy litrów wody, jakie mioł stojeć na szafunierce wew pokoju. Wew akwarium mioł fifne rybcie i znoł sie na nich. Te plaskate wew paski to skalary, a tamte to weluny, a tyn szary stwór to glunojad...i tak bajtlowoł bez dobre pół godziny, a jo żym ni móg ślypsków łoderwać łod tego cuda....

posłuchaj i czytaj

Niespełniune marzynia

Jak dzisiaj szpycuje na te elektruniczne cuda, co je tero majum sszaranki za zabowki, to rychyk przychodzum mi na pamiynć moje zabowki, jakimi jo żym się bawiuł. Drzewnianne pistolety, bunki, staro felga rowerowo z drutym do popychania, czy gry planszowe “Młynek, Damka i Chińczyk” i te, ło których marzułym, co by je mieć ino co żym wiedzioł, że nigdy unuych na własnosć mioł nie byde, chocioż bym sie...

posłuchaj i czytaj

Na wsi chałtura

Wew czasach naszygo muzykowania, wiycie, co żym nagrygoluł wew moich blubrach pod tytułym: “Wew muzycznym kryngu”, mieli my u wiary niezłe wziyncie i to nie aby na ece ale wew cołkiym mieście, a zez czasym to nawet wew powiecie. Tak tyż okazji do chałturzynia nie brakło wew kaździutkum sobote. Z tego chałturzynia to nojbarzy pasowały num wesela na wsi, bo zawżdyk szło napić się i nafutrować do oporu...

posłuchaj i czytaj

Kiepskum zimum wew świetlicy

Wew czasie zimy buło czasym tak, że jak sie przyknajuła wielgo łodwilż, to na pore dni abo i tygłodni przed normalnum zimum ni miała zamiaru ustumpić i na nowo mróz wpuścić, jak sie należy. Śniyg zamiyniuł sie wew błocko, stopnioł cołki lód, wpiyrw na kanole, a zaś potym na lodowiskach i na wylywach Obry. A do tegu ciyngiym siumpiuł dyszcz i żeby nie świetlica wew Peesesach, to nie...

posłuchaj i czytaj

Sami wew chacie

Stanuło sie tak roz, że zez bracholym na jakie dwa tygodnie ostali my sie sami wew chacie. Miołym wtynczas jakie siydymnaście lot i buło to wew wakaje. Łojciec zez matkum byli precz zez chaty. Pojechali na jakiesiś wywczasy czy cóś, dokładnie nie pamiyntum. Zostawili num, znaczy sie mi i młodszymu bracholowi, dziebko bejmów i przykozali, co by my sie sprawowali jak sie należy. Nie urzundzali żodnych imprez, bumsów,...

posłuchaj i czytaj

„Brynczykojko"

Zawżdy jak my na podwórku coś nabroili, wybili jakum szybe, abo bez gupie pomysły narobili my jakiesiś inkszych szkodów, to zawżdy jakoś sprawa sie rypła i wydało sie, że to naszo sprawka. Zaś kuńczuło sie loniym wew chaci łod łojca. Chyba co by sie wydało, ktu jezd winny, to by buła kara indywidualno. Ale nik nie śmioł sie wychylić i skarżyć na drugiygo brachola. To dopiyro by buła...

posłuchaj i czytaj

Wybiyrki

Na jesiyń dziebko smutnawo robiuło sie wew naszym fyrtlu. Ciyngiym zez siumpiuncym dyszczym i ołowiannymi chmurskami skuńczuło sie lotanie po dworze i zaś tam nasze ulubiune zajyńcia. Na dwór tyż trzebno buło przywdziywać cwyter abo jakum jupe czy wiatrówe, bo dni nastawały coroz chłodniejsze. Bez miasto waluły do cukrowni wozy zez cukruwum, nagibane zez czubym, tak, że coroz to który, gubiuł olgachne buroki. Zaś ta wiara, co...

posłuchaj i czytaj

Tedziu, piółka i łogrodowy

Na naszym podwórku buł bruk, takie kocie łby, co num dziepko przeszkodzało wew lotaniu, a najbarzy to naszym papcium i kolańskum. Ale co tam, czynsto zez wiarum z naszy eki grajali my tam tyż wew kitowanygo, guli tego, co podwórko buło doś spore, wew prostokuncie i miało feste sztynder do trzepania dywanów. A un rychtyk sie nadawoł na bude. Buły, po prowdzie, inksze zawady do kopanio pióły....

posłuchaj i czytaj

Wew kolejce

Nie rozchodzi sie tu o kolejke linowum czy inkszum bane, jak PKP, ani tyż zabowke dla dzieciorów, co lotała po szynach wew chaci na dywanie u ty wiary, co raczy zez kolejkum, ło który tu bydzie mowa, niewiele miała wspólnygo. Rozchodzi sie ło to, co dzisiej, jak so ekniecie wew supermarketach, na nagrumadzune tam towary i tak poukłodane, co by wew ślypia same wpodały i pakowały sie...

posłuchaj i czytaj

Kakuś

Kakuś to buł rychtyg najwiynkszo ciaracha, religa i ćmok naszy eki. Nieroz by kozali mu kumple fyrać precz i jeszczyk nawszczylaliby mu po papie, jak kumu głupio przyloz. Dawali so i jymu spokój ino bez to, że buł jedynok, łoczko wew głowie swoi famuły, bez co mioł zawdy dziebko banioków, nowiutkum skórzannum, śnurowanum blaze do kitowanio (choć niewiada po co, bo barzy gorzy łod niego już grajeć nie...

posłuchaj i czytaj

Gdzie sie podziały niektóre fachy

Gdzie sie podziały niektóre fachy, co jeich tero już sie nie spotyko? Buł wew naszym mieście kunserwator łod miejskich lampów gazowych. Łun co dziyń na wieczór zapoloł, a rano gasiuł wszyćkie gazlampy wew cołkim mieście. Buł tyż kowol, co kónie podkuwoł. Mioł kuźnie przy Placu Żołnierza. Buł rymarz łod kóński uprzynży. Nima już piykorzy zez małymi piekarniami, do których nosiuło sie blachy zez plackiym, guli wypieku wew...

posłuchaj i czytaj

Cyrk

Kożdygo roku, a czasym nawet czynśći,na świńskim placu kole rzeźni, rychtyg tam, gdzie i karuzel, rozkłodoł swoje retynta łobjazdowy cyrk. Złazili my sie tam, jak tylko zaczli ustowiać tyn wielgi namiot i szpycowali bez płot, co tyż te cyrkuśniki przywlekli ze sobum. Nojczynści mnij, niż to stojało nabazgrane na plakatach, co tydziyń wcześni sie pojawiuły wew cołkiym mieście. Ale i tak wew tym czasie, kiedy jeszczyk bułym mały...

posłuchaj i czytaj

Na autostopie

Wew latach sześćdziesiuntych, razym zez big-bitym nastała moda na podróżowanie po kraju autostopym. To znaczy byle czym, z byle kim, byle jak, byle gdzie, byle jak najdali łod haci i za darmoche. Nieważne dokund, ważne, co by nagibać jak najwiyncy kilosów. Buły nawet takie fest, rychtyk do tego szportu akuratne ksiunżeczki zez kuponami dla kierowców, co zaś który frajer nazorgowoł łod autostopowiczów wuchte kupunów, móg wew losowaniu wygrać...

posłuchaj i czytaj

Dubelt nie do żdżarcia

Wew październiku, cheba to buło wew tysiunc dziewińset sześdziesiuntym siódmym roku, abo coś kole tego, cołkiym niedowno, dwa moje kumple, Rychu i Adziu, co mioł tyż przezwisko Plyndz, bo buł gylejza ciynki i jakiś taki nieudany, zaczli pobierać, do kupy zez inkszum wiarum, nauki na WSE wew Poznaniu. Dubel buł zez nich nie do żdżarcia. Rychu łożgol, zez długiymi szwajsami, feste szyroki wew klocie, łopoluny na papie, blundas...

posłuchaj i czytaj

Piyrszy roz

Tero rychtyg bydzie ło tym, jak żym piyrszy roz zez mojum melum..... A właśnie, że nie ło tym, bo to szak ło tym, to kożdyn jedyn, nawet łostatni papudrok i gylejza knap wiy i kapuje, co jezd lołz. Wiync jo tyż ło tym nie byde blubroł, bo nikoguśko by to nie zainteresowało. To jezd oklepano gadka i nudno jak flaki z olejym. Rug cug wiync łobjaśnium, żeli...

posłuchaj i czytaj

Psi rajd

Wew gaji profesor łod bioli, co sie zwoł pun Tamcibierski, buł miłośnikiym kościański ziymi i mioł fest smykałke i kumpletnum szajbe na tle łorganizacji pieszych rajdów wew cołki łokolicy. Totyż co wiosna i co jesiyń zapychali my bez drogi i bezdroża naszygu powiatu na rajd. Tyn rajd, co go fest pamiyntum (a zaś dali, bydzie czymu), buł akurat do Kunojadu. Tako wieś na ziymi kościański, nazwano bez to,...

posłuchaj i czytaj

Biwak

Już jako prawie dorosłe szczuny wew wakaje wypuścili my sie zez wiarum zez naszy eki nad jezioro pod namiot. Kożdyn jedyn mioł pore banioków wew kiejdzie. Buło tego jakiesiś tam dwadzieścia złociszy uszporane za butelki abo od ciotki za torganie zez miasta zakupów, jak tyż za handlyżynia jakim inkszym towarym, jak który mioł gołymbie abo królasy. Łoprócz tego łod matki dostali my po bochynku chleba, kostke margaryny, paczke...

posłuchaj i czytaj

Wew harcerski drużynie

Buło to cheba wew czworty klapie, jak żym sie zapisoł do harcerzy, do drużyny imiyniym tegu rycerza, co ciyngiym szczerum prowde godoł, a nazywoł sie Zawisza Czorny. Rychtyg bez to chusty ty drużyny buły czorne. Bułym dumny zez mundurka, co mi go matka saprawiuła, łodkupujunc łod kulawygo Jacha zez szósty klapy, bo Jachu bez łostatni rok wystrzeluł i zrobiuł sie łożgol. Musieli na te gideje winkciejszy mundur wyrychtować. ...

posłuchaj i czytaj

Gnociu

Gnociu abo tyż Kościa, to buły łod zawsze przezwiska naszygo najmłodszygo bracholka - Zbyszka. Zez kyndyk sie rychtyg takie nojdły? Anu zez tyndy, że buł ło pore lot od nos młodszy i jako gzubek to buł zez niego straszno parzynga, żeli szło mu wszystkie gnotki na krybunkach porachować. Buł dziebko mrzywa do jedzy i co my szpycli na tego chuderlokato zez gymby samo wylatywało przezwisko Kościa abo Gnociu....

posłuchaj i czytaj

Jak uszporać dziebko banioków?

Łe jery! Wiara ni mocie pojyńciu, jaki buł to wielgi kłopot. Bo przecie bejmy, dejma na to, sum potrzebne nawet małymu gzubkowi. Na klymki, na oranżade, na koperytka i na wiele inkszych wydatków, zaś starszym szczunum to nawet nie byde wyminioł, bo niż bym skuńczuł, to już byście nynali. Jak my sie z wiarum zez naszy eki zebrali kole śmietnika, ciyngiym ino godanie num schodziuło na tyn...

posłuchaj i czytaj